W latach osiemdziesiątych w Malborku była wystawa obrazów Stanisława Szembeka. Jestem w posiadaniu Katalogu z tej wystawy. Są w nim reprodukcje niektórych obrazów i na stronie http://krymac.webpark.pl jest reprodukcja "Czerkisa" za który dostał Szembek Wielki Srebrny Medal.
Prawdą jest, że obraz "Kościół w Opatowie k. Kępna" zainspirował Jadwigę i Zofię Szembekówny do zainteresowania się folklorem okolic Siemianic. Wspomina o tym Zofia Szembekówna (siostra Krysta Niepokalanka) w swoich wspomnieniach. Rękopis jest w depozycie.

Dołączam maila jakiego otrzymałem z Muzeum Narodowego w Poznaniu, w związku z moimi pytaniami dotyczącymi artysty i obrazu.

"Szanowny Panie,

Obraz Stanisława Szembeka " Kościół w Opatowie k. Kępna" znajduje się w naszych zbiorach. Wymienionych przez Pana dzieł artysty nie znam.

Przesyłam Panu moje hasło do tego obrazu, zamieszczone w katalogu Ars una species mille. 150 dzieł na 150-lecie Muzeum Narodowego w Poznaniu ze zbiorów Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2007, w którym znajdzie Pan informacje na jego temat.

140. Kościół w Opatowie k. Kępna, 1873

Olej na płótnie, 66 × 103

Nr inw.: Mp 347

Historia: Dar artysty dla Muzeum im. Mielżyńskich przy poznańskim TPN w 1884. W 1939 zarekwirowany przez niemieckie władze okupacyjne i włączony do zbiorów KFMP. Wpisany do inwentarza MNP w 1951.



Urodzony w rodzinie arystokratycznej o tradycjach powstańczych, po klęsce powstania styczniowego uczęszczał do cieszącego się dobrą sławą wśród Wielkopolan Gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu. Już wówczas rozwijał swoje zainteresowania sztuką i rozważał decyzję o studiach malarskich. Wybrał - jak wielu wówczas Polaków - studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Przyjęty został w 1868 r., wkrótce też nawiązał przyjaźnie z polską kolonią artystyczną, m.in. z Adamem Chmielowskim i Ludomirem Benedyktowiczem. Za swoje prace w Akademii wyróżniony był listem pochwalnym i Wielkim Srebrnym Medalem. Po ukończeniu akademii na krótko osiadł pod Krakowem, by w 1879 r. przenieść się do ojcowskiego majątku Wysocko Wielkie w Wielkopolsce. Tu urządził pracownię malarską. Pomimo gruźlicy, którą zdiagnozowano w 1882 r. do ostatnich dni malował.

Pozostawione przez artystę dzieła, to głównie portrety i pejzaże naznaczone monachijskim stimmungiem; wśród nich wyróżniają się studia włoskie, malowane w rozproszonym świetle, pochodzące z okresu rekonwalescencji we Włoszech.

Obraz "Kościół w Opatowie koło Kępna" ["Po nieszporach"] jest pierwszym znanym pejzażem artysty. Pochodzi z okresu, gdy po ukończeniu studiów podjął on pierwsze próby realistycznego pejzażu ze sztafażem. Malował go w pracowni (pierwszy plenerowy obraz artysty powstał dopiero 6 lat później), na podstawie wykonanych przez siebie szkiców świątyni i jej otoczenia. Sztafaż w postaci scenek rodzajowych z życia wsi dodany został później (według Chodyńskiego, wykazują one pokrewieństwo z pracami J.F. Piwarskiego).

W przedstawionym fragmencie ukazał artysta malowniczy, drewniany (nieistniejący dziś) kościół z kaplicą i dzwonnicą nieopodal. Płot otaczający zabudowania zdaje się stanowić linię horyzontu, za którą widnieje błękitnoołowiane niebo, silnie rozjaśnione w dolnej partii. Skontrastowane z nim sylwety budowli, urozmaicone konarami drzew o niezwykłym kształcie, zatracają swoją głębię i stają się na wzór dekoracji teatralnej rodzajem tła, na którym rozgrywają się luźno powiązane ze sobą scenki. Każda z nich jest na swój sposób malownicza i przyciąga wzrok, a to barwą stroju (grupa centralna), a to sposobem ujęcia (grupa dwóch mężczyzn na tle końskich zadów - na lewym skraju płótna).

Już w tym wczesnym obrazie Szembeka można dopatrzyć się cechy, którą przypisywano jego późniejszym pejzażom - "romantycznego realizmu". Zgaszony koloryt szaro-brunatno-zielony z przyciągającymi uwagę akcentami barwnymi, to znak, że artysta przyswoił zasady nastrojowego malarstwa szkoły monachijskiej, lecz także spostrzeżenia cenionego w malarskim świecie Adama Chmielowskiego, z którym zetknął się w Monachium.

Oprócz podarowanego przez artystę w 1884 r. obrazu, w TPN znajdowały się jeszcze dwie niewielkie kompozycje na drewnie: "Krajobraz wiejski" i "Krajobraz leśny" (nabyte w 1891 r., przypuszczalnie po śmierci artysty), które zaginęły w czasie wojny.

Obraz nie jest obecnie eksponowany - przechowywany jest w magazynie. Istnieje oczywiście możliwość obejrzenia go, po uprzednim ustaleniu terminu Pana wizyty w muzeum.

Z wyrazami szacunku

Dorota Suchocka "

Zamieściłem już kiedyś zdjęcie reprodukcji tego obrazu Szembeka, ale to jest lepsze.

Melonowi się będzie podobać, mnie też się podoba