Jednym z wybitniejszych oficerów walczących w kampanii wrześniowej, a wywodzącym się z ziemi sieniawskiej, był Franciszek Sudoł, dowódca Batalionów Obrony Narodowej Kępno i Ostrzeszów. Niestety, mimo zasług żołnierskich, do dzisiaj niewiele zachowało się na jego temat informacji, mało również wspomina się o nim w materiałach źródłowych. (?)
Franciszek Sudoł urodził się w 1892 r. (?) w Cieplicach (gmina Adamówka). Był najmłodszym z pięciorga dzieci Sebastiana i Antoniny Bieleń. Rodzice przenieśli się z Cieplic do Rudki (gmina Sieniawa) i tam Franciszek uczęszczał do szkoły powszechnej. Był zdolnym i pilnym uczniem, dlatego ówczesny dyrektor szkoły namawiał rodziców, aby posłali syna do gimnazjum. W rezultacie Franciszek zaczął uczęszczać do Gimnazjum w Jarosławiu. Mógł kontynuować naukę dzięki pomocy finansowej sióstr, które wyjechały do Stanów Zjednoczonych. (?) Po ukończeniu gimnazjum Franciszek podjął studia w Wyższej Szkole Oficerskiej w Krakowie. (?) Na początku sierpnia 1914 r. Franciszek Sudoł wraz z innymi członkami sieniawskiego ?Sokoła? udali się do Rzeszowa, skąd przez Jasło wyruszyli do Mszany Dolnej. Mieli należeć do Legionu Wschodniego organizowanego we Lwowie. Legion po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi został rozwiązany. (?) Franciszek Sudoł znalazł się w 2 Pułku Piechoty Legionów pod dowództwem ppłk. Zygmunta Zielińskiego. Pułk ten wyruszył 30 września 1914 r. z Krakowa i dotarł w okolicę Husit na Węgrzech. Brał udział w walkach o zdobycie leżach na drodze do Stanisławowa miejscowości Rafajłowa i Nadwórna. (?) Wiosną 1915 r. oddziały te zorganizowano w II Brygadę Legionów zwaną też Karpacką czy Żelazną, której dowódcą został później płk Józef Haller.
Franciszek Sudoł służył kolejno w 8, 9, 10 i 15 kompanii 2 Pułku Piechoty. 7 września 1915 r. awansował na chorążego, 1 lipca 1916 r. ? na podporucznika, a w roku 1918 został kapitanem. W tym samym roku II Brygada zerwała współprace z Niemcami i Austro-Węgrami i przeszła przez front na Ukrainę. Gdy po klęsce pod Kaniowem Brygada został rozwiązana, Franciszek Sudoł wrócił w rodzinne strony i od stycznia 1919 r. służył w Wojsku Polskim (w 3, 8, później 9 Pułku Piechoty). Dowodząc 3 batalionem w szeregach tej ostatniej formacji, a potem 2 baterią 12 Pułku Artylerii Polowej, walczył pod Brzeżanami (od 16 do 21 czerwca 1919 r.) z wojskami ukraińskimi. Na początku 1920 r. awansował na stopień majora i brał udział w wojnie z Rosją radziecką w 1920 r. W okresie od 16 lutego do 19 kwietnia 1920 r, pełnił obowiązki dowódcy 9 Pułku Piechoty Legionów. Jednostka ta broniła frontu południowego przed kontrofensywą Armii Konnej Siemiona Budionnego w okolicach Zamościa. Franciszek Sudoł był ranny w czasie tej wojny, a po jej zakończeniu został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
W latach dwudziestych był dowódcą 3 Batalionu 9 Pułku Piechoty Legionów, który stacjonował w Tomaszowie Lubelskim. Dowództwo tej jednostki miało swą siedzibę w Zamościu. W maju 1926 r. Franciszek Sudoł poparł przewrót majowy Józefa Piłsudskiego i ze swoim pułkiem szedł z Zamościa do Warszawy na pomoc Marszałkowi.

Po przewrocie majowym w 1927 r. uzyskał stopień podpułkownika i został przeniesiony na stanowisko kwatermistrza 3 Pułku Piechoty Legionów. W następnym roku przeszedł do 14 Pułku Piechoty stacjonującego we Włocławku, gdzie był początkowo zastępcą dowódcy pułku, a od czerwca 1933 r. dowódcą pułku i zarazem komendantem Garnizonu Miasta Włocławka. W latach trzydziestych ukończył kurs dla dowódców pułków w Centrum Szkolenia Piechoty w Rembertowie. W tych czasach angażował się także w działalność różnych organizacji społecznych, m.in. współpracował z Polskim Czerwonym Krzyżem, Ligą Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, Ligą Morską i Kolonialną, harcerstwem. Przełożeni cenili go jako dobrego dowódcę, o czym świadczą odznaczenia: Krzyż Niepodległości i Złoty Krzyż Zasługi. W 1936 r. na czele delegacji wojskowej wręczał odznakę pamiątkową pułku prezydentowi Polski Ignacemu Mościckiemu. Mimo zaangażowania w sprawy wojskowe i społeczne utrzymywał stały kontakt z rodziną mieszkającą w Rudce koło Sieniawy, o czym świadczy zachowana korespondencja. Wspierał ją finansowo.
Na początku 1939 r. uzyskał stopień pułkownika. W maju został dowódcą nowo sformowanej Kaliskiej Brygady Obrony Narodowej, która wchodziła w skład Armii ?Poznań? dowodzonej przez gen. Tadeusz Kutrzebę. Tuż przed wybuchem II wojny światowej płk. Sudoł wraz z całą brygadą przeszedł pod komendę generała Dindorf-Ankowicza, dowódcy 10 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Armii ?Łódź? gen. Juliusza Rómmla. Zadaniem 10 Dywizji Piechoty było zatrzymanie nieprzyjaciela, którego natarcia spodziewano się z rejonu Międzybórz-Syców przez Kępno w kierunku na Sieradz. Dywizja miała w razie przewagi przeciwnika prowadzić walki opóźniające na przedpolu rzeki Warty, a następnie bronić przeprawy. Pułkownik F. Sudoł dowodził Batalionami Obrony Narodowej ?Ostrzeszów? i ?Kępno?.
Dnia 1 września 1939 r. uderzenie wojsk niemieckich w pasie działań 10 Dywizji Piechoty rozwijało się równocześnie w kierunku Ostrzeszowa, Kępna, Wieruszowa i Bolesławca. Batalion ON Ostrzeszów toczył ciężkie walki w rejonie Ostrzeszowa , a Batalion ON ?Kępno? bronił Kępna, zagradzając Niemcom drogę na Sieradz. Ostatecznie wojska niemieckie zajęły Ostrzeszów i Kępno. 3 września Naczelny Wódz zdecydował, aby 10 Dywizja Piechoty wycofała się na główną linię obrony na rzekę Wartę. Utrzymanie tej pozycji wobec przewagi nieprzyjaciela okazało się niemożliwe. 5 września dywizja rozpoczęła nieskoordynowany odwrót do Warszawy. Kilka dni później przestała istnieć jako zorganizowany związek taktyczny. Wchodzące w jej skład oddziały nie uległy jednak całkowitemu rozproszeniu, lecz walczyły niemal do końca działań wojennych.
Pułkownik Sudoł z resztą swoich batalionów znalazł się na Lubelszczyźnie. Część oddziałów walczących wcześniej pod Sieradzem kapitulowała 27 września pod Krasnobrodem. Według relacji rodziny płk. Sudoł pojawił się pod koniec września w swoich rodzinnych stronach. Wraz z grupą około trzydziestu oficerów przybył z kierunku Lubelszczyzny do Majdanu Sieniawskiego. Szli w kierunku Rudki i zatrzymali się w znajdującym się po drodze tartaku . Jego właściciela, p. Chmurę, płk. Sudoł prosił o przekazanie wiadomości rodzinie. Cała grupa przenocowała na plebanii w Sieniawie u ks. proboszcza Uchmana, po czym rano poszli dalej w kierunku Lubaczowa. Tutaj zostali niewątpliwie ogarnięci przez Armię Czerwoną, która zajmowała pozycje nad Sanem. Franciszek Sudoł znalazł się w obozie w Starobielsku i w IV 1940 r. został zamordowany w Charkowie. W 2007 r. został pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady.
źródło: http://www.gimnazjumwsieniawie.com.pl/oficer.html

Dodane przez:	gratia79		Ocena:	Brak
Data:	19/08/2010 11:01		Komentarzy:	1
Wymiary:	170 x 260 pikseli		Liczba wyświetleń:	1570
Rozmiar pliku:	8.02kB