Kempno, Kempnum, Kempnio, Campno, Langinfurt, Langenvort, Kempen, miasto leży na południe od Ostrzeszowa i na zachód od Wieruszowa, przy granicy Ślązka, nad Janicą czyli Niesobem.
W r.1282 dnia 7go Lutego, potwierdza Przemysław II Przybysławowi, wojewodzie, i brata jego Pawłowi, kasztelanowi Świeckiemu, dawne nadanie Batkowa i Pakości, a pod dniem 15 Lutego t.r. zapisuje Mestwin, książę pomorski, Przemysławowi, ziemię pomorską. Odnośne dokumenty wystawione są w Kępnie (Campno) i to prawdopodobnie w zajmującym nas tu Kępnie. Wypadałoby ztąd, że ci dwaj książęta zjechali się tu w celach nieznanych kronikarzom naszym.
W r. 12683 poddaje Przemysław Kępno i inne miasta ziemi kaliskiej pod jurysdykcję miasta Kalisza.
Z dyplomatu z dnia 24 Czerwca 1360 roku, wystawionego przez Przecława , biskupa wrocławskiego, na rzecz Stefana Gromassy, kanonika poznańskiego, przekonujemy się , że Kępno także Langenfurtem zwane było.
Dziedzic wsi Doruchowa, Nikołaj Wierzbięta Langenfort, żołnierz dzielny, który tam wystawił kościół w r.1403, jest wspomnianym przez Długosza pod tymże rokiem Wierzbiętą Kępińskim, chorążym wieluńskim, w twarz ciężko rannym podczas wyprawy na Smoleńszczyznę. Ten lub inny Mikołaj Kępiński poległ w r.1451 pod Byczyną, walcząc z Janem Jelczem, który dopuszczał się w Polsce różnych rozbojów.
W aktach grodzkich ostrzeszowskich znachodzimy pierwszą wzmiankę o Kępnie pod r.1433. Wierzbięta Kępiński dziedzic Kępna i Baranowa, zapisuje na wsi Rzetni dwie grzywny czynszu altarzyście ostrzeszowskiemu.
A ponieważ, mówi Długosz, pod r.1455, nadzieje korzyści poniekąd ich (Jerzyka Stosza, Morawianina, i Jana Świeborowskiego, Polaka plądrującego ziemie polskie) zawiodły, zwrócili się znowu w inne okolice Królestwa , to jest do ziemii Wieluńskiej, i przebrawszy się po chłopsku, dla pokrycia zdrady, poszli do zamku Kępna, dokąd ich wpuszczono, udających jakoby nieśli czynsz należny z roli. Skoro zaś oni pierwsi dostali się do bramy, wnet inni z poblizkich kryjówek wypadli, zamek opanowali, i starostę jego rycerza Wierzbipiętę (Kępińskiego), uwięzili. O czem gdy się burgrabia wieluński dowiedział, zebrawszy czemprędzej lud z okolicznych włości, podstąpił pod zamek kępiński, ścisnął go oblężeniem, i przeciął nieprzyjaciołom zewsząd dowóz żywności. Jan, także, arcybiskup gnieźnieński, i Jan, biskup wrocławski, przebywający podówczas w Uniejowie, posłali swoję czeladź dworską dla poparcia większą siłą oblężenia. Wybiegli i mieszkańcy miast pobliższych, a nawet wielu drobnych miasteczek , jakoby na stłumienie powszechnej klęski. Gdy wreszcie doniesiono o tem Królowi, wysłał Stanisława Ostroroga, wojewodę kaliskiego, i Jana Zarembę, wieluńskiego starostę, ze zebranym rycerstwa pocztem na pomoc oblegającej drużynie. Pośpieszyli obadwaj do zamku; ale chociaż nieprzyjaciel ściśniony był prawie ostatecznością tak, że mu przychodziło albo z głodu ginąć, albo poddać się przemocy, obawiając się wszelako, żeby Jerzyk Stosz nie przybył, jak wieść niosła, z swoim ludem oblężeńcom na odsiecz, i wojna nie przeciągła się dłużej, , zwłaszcza w zimowej porze, woleli przestać na oswobodzeniu warowni od nieprzyjaciela, i dozwolić mu wyjść z zamku z całym zasobem, który mogli zabrać w zdobyczy.
Około i'. 1660 znaleźli schronienie w Kępnie wydaleni ze ślązka rzemieślnicy wyznania augsburgskiego. Dla nich uzyskał następnego roku dziedzic Kępna przywilej lokacyjny, udzielając im między innemi następujących wolności:
§. 5: in deme ich auch veber dieses bedacht, deutscher Ntion Leuthen noch gróssere Benevolentz undt Gutherzigkeit zu erzeigen
§, 6. Habe ich ihnen gegeben Recht und macht, auch Ort und Stelle angewiesen, zu erbauen ein Gottee-llaus, Ungeańderter Augspurgischer Confession,.- . dabei auch einen Platz zu einen Hausse undt Wolmung vor der Prediger, Wie nicht munder Eine Schule zu bawn, darinnen allerhand Studia tractiret werden Moegen, velhe Ortte stellen undt Plaetze wie jetzt beniemet, Ich von allen Tribut Diensten undt Beschwerden zu Ewigen Zeiten Loss undt trey t
spreche undt mache.
§. 7. Concedire und zulasse zugleih solche Freyheit, diese Ihre Reliqion zu neben Meinen Erben undt Erbnehmern zu Ewigen Zeiten.
Sejm z r. 1661 potwierdza dany Adamowi z Rudnik Biskupskiemu,*) staroście wieluńskiemu, przywilej na założenie miasteczka Kępna;
r. 1664 stanął tu zbór protestancki; r. 1684 odebrał go dziedzic Kępna, Marcin Olszowski, i wystawił w miejsce zboru kościół katolicki parafijalny p. tyt. św. Marcina dla miasta i wsi Osiny i Krążkowy, które należały dotąd do parafiji baranowskiej. Księgi kościelne sięgają do roku 1686.
r. 16?l Królewicz Jakób Ludwik Sobieski spotkał się. pod Sycowem z narzeczoną swoją, Elżbietą-Jadwigą-Amalią, księżniczką Neuburg, i na Kępno odbył następnie swą podróż do Warszawy. W Kępnie odbyła się uroczystość zawieszenia nad erdem złotego runa przez księcia holsztyńskiego;
r. 1705 Viktor Olszowski, dziedzic Kępna, zapewnił protestantom wolne wyznanie, a Karol XII wystawił im osobny w tej mierze przywilej ;
r. 1708 i 1710 panowało tu morowe powietrze;
r. 1718 prześladowano protestantów i zburzono ich dom modlitwy
r. 1730 założono w kościele parafijalnym altaryją Opa-trzności Bozkiej i zaprowadzono Bractwo;
r. 1772 opłacała synagoga kępińska 1768 złp pogłównego;
r. 1768 i 9 przebywali tu konfederaci Barscy;
r. 1775 wystąpiła władza duchowna przeciw zbudowaniu zboru protestanckiego pomimo zapewniającej dyssydentom wolne wyznanie konstytucyji z r. 1774. ?Predykant"**) nadworny Sassadius z Sycowa odprawił dnia 21 Grudnia w stodole Jana Gottlieba Rumpla w Kępnie liturgią luter-ską, w języku polskim. Odprawiały się nabożeństwa dla gminy ewangelickiej w stodole od r. 1775 do 12 Marca r. 1777, w którym z przeszło 30 stodołami zgorzała; następnie na cmentarzu i znowu w stodole, aż na mocy konsensu Synodu luterskiego w Lesznie, wydanego d. 10 Października 1776, i intromissy.i konsensu budowlanego p. Pietrowskiego, dziedzica Kępna, która nastąpiła w grodzie ostrzeszowskim d. 23 Czerwca 1777 r, wystawiono r. 1779 nowy kościół luterski na gruncie przez Józefa Neugebauera darowanym. Przy introdukcyji, nastąpionej d. 6 Kwietnia 1779, przemówił Jan Wacław Sassadius z Sycowa po polsku, a Jan Kutsch, pastor z Byczyny, po niemiecku."
Dochody plebańskie i uposażenie kościoła parafijalnego p. wezwaniem św. Marcina wyłuszcza X Fabisch w swej Kronice dekanalnej Kempińskiej, str. 118 sqq. ;
r. 1786 ustanowiono dekanat kępiński z kościołami w Baranowie, Donaborowie, Doruchowie, Kępnie, Myjomi-cach, Olszowie, Opatowie, Siemianicach, Słupi, Trzcinicy i Wyszanowie.
W r. 1802 spalił się kościół protestancki.
Herb miasta wyobraża w polu błękitnem łabędzia bia-łego, stojącego na zielonym pagórku; nad tarcza rok
16?4 t. j. rok wyniesienia Kępna do rzędu miast.
Pod Kępnem wykopano popielnice z różnemi przedmiotami żelaznemi i bronzowemi, tudzież naczynia gliniane z uszkami.
Wzgórze, zwane Kośmidrem, stoji może w jakim związku z mogiłą, Kośmidrów pod Wyszanowem.
W r.1282 dnia 7go Lutego, potwierdza Przemysław II Przybysławowi, wojewodzie, i brata jego Pawłowi, kasztelanowi Świeckiemu, dawne nadanie Batkowa i Pakości, a pod dniem 15 Lutego t.r. zapisuje Mestwin, książę pomorski, Przemysławowi, ziemię pomorską. Odnośne dokumenty wystawione są w Kępnie (Campno) i to prawdopodobnie w zajmującym nas tu Kępnie. Wypadałoby ztąd, że ci dwaj książęta zjechali się tu w celach nieznanych kronikarzom naszym.
W r. 12683 poddaje Przemysław Kępno i inne miasta ziemi kaliskiej pod jurysdykcję miasta Kalisza.
Z dyplomatu z dnia 24 Czerwca 1360 roku, wystawionego przez Przecława , biskupa wrocławskiego, na rzecz Stefana Gromassy, kanonika poznańskiego, przekonujemy się , że Kępno także Langenfurtem zwane było.
Dziedzic wsi Doruchowa, Nikołaj Wierzbięta Langenfort, żołnierz dzielny, który tam wystawił kościół w r.1403, jest wspomnianym przez Długosza pod tymże rokiem Wierzbiętą Kępińskim, chorążym wieluńskim, w twarz ciężko rannym podczas wyprawy na Smoleńszczyznę. Ten lub inny Mikołaj Kępiński poległ w r.1451 pod Byczyną, walcząc z Janem Jelczem, który dopuszczał się w Polsce różnych rozbojów.
W aktach grodzkich ostrzeszowskich znachodzimy pierwszą wzmiankę o Kępnie pod r.1433. Wierzbięta Kępiński dziedzic Kępna i Baranowa, zapisuje na wsi Rzetni dwie grzywny czynszu altarzyście ostrzeszowskiemu.
A ponieważ, mówi Długosz, pod r.1455, nadzieje korzyści poniekąd ich (Jerzyka Stosza, Morawianina, i Jana Świeborowskiego, Polaka plądrującego ziemie polskie) zawiodły, zwrócili się znowu w inne okolice Królestwa , to jest do ziemii Wieluńskiej, i przebrawszy się po chłopsku, dla pokrycia zdrady, poszli do zamku Kępna, dokąd ich wpuszczono, udających jakoby nieśli czynsz należny z roli. Skoro zaś oni pierwsi dostali się do bramy, wnet inni z poblizkich kryjówek wypadli, zamek opanowali, i starostę jego rycerza Wierzbipiętę (Kępińskiego), uwięzili. O czem gdy się burgrabia wieluński dowiedział, zebrawszy czemprędzej lud z okolicznych włości, podstąpił pod zamek kępiński, ścisnął go oblężeniem, i przeciął nieprzyjaciołom zewsząd dowóz żywności. Jan, także, arcybiskup gnieźnieński, i Jan, biskup wrocławski, przebywający podówczas w Uniejowie, posłali swoję czeladź dworską dla poparcia większą siłą oblężenia. Wybiegli i mieszkańcy miast pobliższych, a nawet wielu drobnych miasteczek , jakoby na stłumienie powszechnej klęski. Gdy wreszcie doniesiono o tem Królowi, wysłał Stanisława Ostroroga, wojewodę kaliskiego, i Jana Zarembę, wieluńskiego starostę, ze zebranym rycerstwa pocztem na pomoc oblegającej drużynie. Pośpieszyli obadwaj do zamku; ale chociaż nieprzyjaciel ściśniony był prawie ostatecznością tak, że mu przychodziło albo z głodu ginąć, albo poddać się przemocy, obawiając się wszelako, żeby Jerzyk Stosz nie przybył, jak wieść niosła, z swoim ludem oblężeńcom na odsiecz, i wojna nie przeciągła się dłużej, , zwłaszcza w zimowej porze, woleli przestać na oswobodzeniu warowni od nieprzyjaciela, i dozwolić mu wyjść z zamku z całym zasobem, który mogli zabrać w zdobyczy.
Około i'. 1660 znaleźli schronienie w Kępnie wydaleni ze ślązka rzemieślnicy wyznania augsburgskiego. Dla nich uzyskał następnego roku dziedzic Kępna przywilej lokacyjny, udzielając im między innemi następujących wolności:
§. 5: in deme ich auch veber dieses bedacht, deutscher Ntion Leuthen noch gróssere Benevolentz undt Gutherzigkeit zu erzeigen
§, 6. Habe ich ihnen gegeben Recht und macht, auch Ort und Stelle angewiesen, zu erbauen ein Gottee-llaus, Ungeańderter Augspurgischer Confession,.- . dabei auch einen Platz zu einen Hausse undt Wolmung vor der Prediger, Wie nicht munder Eine Schule zu bawn, darinnen allerhand Studia tractiret werden Moegen, velhe Ortte stellen undt Plaetze wie jetzt beniemet, Ich von allen Tribut Diensten undt Beschwerden zu Ewigen Zeiten Loss undt trey t
spreche undt mache.
§. 7. Concedire und zulasse zugleih solche Freyheit, diese Ihre Reliqion zu neben Meinen Erben undt Erbnehmern zu Ewigen Zeiten.
Sejm z r. 1661 potwierdza dany Adamowi z Rudnik Biskupskiemu,*) staroście wieluńskiemu, przywilej na założenie miasteczka Kępna;
r. 1664 stanął tu zbór protestancki; r. 1684 odebrał go dziedzic Kępna, Marcin Olszowski, i wystawił w miejsce zboru kościół katolicki parafijalny p. tyt. św. Marcina dla miasta i wsi Osiny i Krążkowy, które należały dotąd do parafiji baranowskiej. Księgi kościelne sięgają do roku 1686.
r. 16?l Królewicz Jakób Ludwik Sobieski spotkał się. pod Sycowem z narzeczoną swoją, Elżbietą-Jadwigą-Amalią, księżniczką Neuburg, i na Kępno odbył następnie swą podróż do Warszawy. W Kępnie odbyła się uroczystość zawieszenia nad erdem złotego runa przez księcia holsztyńskiego;
r. 1705 Viktor Olszowski, dziedzic Kępna, zapewnił protestantom wolne wyznanie, a Karol XII wystawił im osobny w tej mierze przywilej ;
r. 1708 i 1710 panowało tu morowe powietrze;
r. 1718 prześladowano protestantów i zburzono ich dom modlitwy
r. 1730 założono w kościele parafijalnym altaryją Opa-trzności Bozkiej i zaprowadzono Bractwo;
r. 1772 opłacała synagoga kępińska 1768 złp pogłównego;
r. 1768 i 9 przebywali tu konfederaci Barscy;
r. 1775 wystąpiła władza duchowna przeciw zbudowaniu zboru protestanckiego pomimo zapewniającej dyssydentom wolne wyznanie konstytucyji z r. 1774. ?Predykant"**) nadworny Sassadius z Sycowa odprawił dnia 21 Grudnia w stodole Jana Gottlieba Rumpla w Kępnie liturgią luter-ską, w języku polskim. Odprawiały się nabożeństwa dla gminy ewangelickiej w stodole od r. 1775 do 12 Marca r. 1777, w którym z przeszło 30 stodołami zgorzała; następnie na cmentarzu i znowu w stodole, aż na mocy konsensu Synodu luterskiego w Lesznie, wydanego d. 10 Października 1776, i intromissy.i konsensu budowlanego p. Pietrowskiego, dziedzica Kępna, która nastąpiła w grodzie ostrzeszowskim d. 23 Czerwca 1777 r, wystawiono r. 1779 nowy kościół luterski na gruncie przez Józefa Neugebauera darowanym. Przy introdukcyji, nastąpionej d. 6 Kwietnia 1779, przemówił Jan Wacław Sassadius z Sycowa po polsku, a Jan Kutsch, pastor z Byczyny, po niemiecku."
Dochody plebańskie i uposażenie kościoła parafijalnego p. wezwaniem św. Marcina wyłuszcza X Fabisch w swej Kronice dekanalnej Kempińskiej, str. 118 sqq. ;
r. 1786 ustanowiono dekanat kępiński z kościołami w Baranowie, Donaborowie, Doruchowie, Kępnie, Myjomi-cach, Olszowie, Opatowie, Siemianicach, Słupi, Trzcinicy i Wyszanowie.
W r. 1802 spalił się kościół protestancki.
Herb miasta wyobraża w polu błękitnem łabędzia bia-łego, stojącego na zielonym pagórku; nad tarcza rok
16?4 t. j. rok wyniesienia Kępna do rzędu miast.
Pod Kępnem wykopano popielnice z różnemi przedmiotami żelaznemi i bronzowemi, tudzież naczynia gliniane z uszkami.
Wzgórze, zwane Kośmidrem, stoji może w jakim związku z mogiłą, Kośmidrów pod Wyszanowem.