www.kepnosocjum.pl - Forum dyskusyjne: Górka Wiatrakowa / Folwark ZAGASŁO

WĄTEK JEST OPRACOWYWANY...

Jest w Kępnie miejsce, które wydaje się być magiczne i wyjątkowe: prehistoryczny cmentarz kultury łużyckiej, dwa wiatraki, park - który kiedyś był chlubą miasta, cmentarz katolicki, PRLowski amfiteatr ? to wszystko jest skupione, zogniskowane w jednym miejscu. Miejsce to było kiedyś przedmieściem Kępna a teraz, choć znajduje się w spokojnej okolicy to jest codziennie przemierzane przez setki Kępnian podczas ich codziennej krzątaniny. Ilu z nich podczas codziennych podróży wspomina wyjątkowe dzieje tego miejsca, ilu z nich jest świadomych historii tego miejsca, ilu z ich jest świadomych historii Kępna?
Tym miejscem jest położona w zachodniej części miasta w bezpośrednim sąsiedztwie parku miejskiego ?Górka Wiatrakowa?, na terenie której współcześnie jest położone przedszkole nr 5.
Okolice Górki Wiatrakowej wydają się w idealny wręcz sposób odzwierciedlać długą, złożoną i bogatszą niż to się większości ludzi wydaje historię Kępna.
Nie znajdziemy w Kępnie miejsca, na którym znaleziono tak stare zabytki kultury materialnej. W młodszej epoce brązu na gruntach w okolicach Górki Wiatrakowej miejscowa ludność założyła właśnie w tym miejscu olbrzymie cmentarzysko. Ludność ta zaliczana jest to tzw. Kultury Łużyckiej, ściślej do Grupy Śląskiej należącej do tej kultury. W miejscu tym należy wspomnieć, że kultura łużycka rozwijała się od około 1350/1300 lat p.n.e. do około 500/400 lat p.n.e. a więc być może już 3300 lat temu w tym okolicy tego miejsca mieszkali ludzie!

na zdjęciu wykopaliska archeologiczne z okresu brązu w Kępnie.

W okresie średniowiecza Kępno rozwijało się wzdłuż współczesnej ulicy Kościuszki, być może już wtedy w południowo ? zachodniej części miasta zaczął kształtować się folwark o wdzięcznej nazwie ?Zagasło?. Obszar tego folwarku obejmował południowo zachodnie rubieże i przedmieścia Kępna. Folwark, wraz z innymi folwarkami położnymi w bliskiej okolicy Kępna należał bezpośrednio do właścicieli miasta i wraz ze zmianą właścicieli przechodził z rąk do rąk.

Na załączonej mapie widać zarówno zabudowę miasta przed lokacją, tzw. średniowieczną zabudowę jak i po lokacji z 1661 r oraz samą górkę wiatrakową.

Miejsce na usytuowanie wiatraków wybrano rozmyślnie na wzniesieniu w zachodniej części miasta ? wiatry wieją u nas przecież w większości z zachodu a wzniesienie jeszcze bardziej potęguje ich siłę. Wiatraki są również widoczne na niezmiernie ważnym źródle historycznym - planie sytuacyjnym miasta Kępna sporządzonym przez A. Władymirskiego w 1815 r.

Dwa usytuowane na wzgórzu wiatraki, były bardzo charakterystyczne dla obrazu Kępna Być może do tego folwarku należały również dwa położone bezpośrednio obok siebie wiatraki, które były bardzo charakterystyczne dla miasta.

O tym jak ważna w krajobrazie Kępna była Górka Wiatrakowa może świadczyć poniższa panorama Kępna z 1858 roku. Na panoramie tej warto zwrócić uwagę na to jak bardzo była rozbudowana część miasta zamieszkana przez ludność wyznania żydowskiego. W tym okresie w Kępnie mieszkało bowiem 382 Żydów, 1436 katolików i 1071 protestantów.

Jeszcze przed wykonaniem powyższej panoramy, 5 lutego 1811 roku niedaleko od Górki Wiatrakowej na Zagaśle powstał drugi cmentarz katolicki w Kępnie. Stary, przykościelny cmentarz katolicki musiał zostać zamknięty ? stało się tak w myśl prawa pruskiego, które nakazywało przeniesienie cmentarzu poza obręb miast i wsi. Cmentarz znajdował się po drugiej stronie ulicy przy której stały wiatraki.

Nie udało mi się dotrzeć do żadnej fotografii pokazującej widok tego cmentarza, na szczęście, Górka Wiatrakowa, z racji swojej malowniczości, znalazła swoje miejsce na wielu fotografiach ? dzięki temu na załączonej niżej fotografii oprócz samych wiatraków można dostrzec mur od cmentarza położonego na Zagaśle. Fotografia ta potwierdza słowa wizytatora kościelnego z 1844 wg którego : ?cmentarz jest w dobrym stanie i posiada nawet murowane filary przy wejściu, blachą na wierzchu pokryte a oparkowanie było dobre?.

Powyższe zdjęcie zostało zrobione po północno wschodniej strony, z miejsca w którym współcześnie znajduje się ośrodek zdrowia.

Cmentarz funkcjonował od 5 lutego 1811 do listopada 1873 roku. W sumie na cmentarzu tym pochowano 5580 zmarłych. Na cmentarzu spoczęli między innymi żołnierze francuscy z czasów walk napoleońskich wraz z francuskim generałem, jednakże ich ciała później ekshumowano. Cmentarz, zgodnie z prawem kanonicznym zlikwidowano w latach 30tych XX wieku. Usunięto wtedy parkan, krzyż cmentarny, zlikwidowano nagrobki. Po zamknięciu go teren dołączono do parku miejskiego i w środkowych dekadach PRLu, w 1975 roku wybudowano na jego miejscu amfiteatr. Kilka lat temu podczas prac ziemnych dokonanych w bezpośredniej bliskości amfiteatru natrafiono na niezmineralizowane jeszcze kości ludzkie. Krążą też plotki jakoby właśnie w 1975 podczas prac związanych z budową amfiteatru natrafiono na dobrze zachowane kości ludzkie w dużej ilości.

W roku 1908 na terenie należącym do folwarku Zagasło postanowiono założyć park miejski. Urządzony z rozmachem, obsadzony nie tylko bukami i lipami ale także rzadszymi drzewami jak dąb korkowy sto lat temu kępiński park był niezwykle piękny. W centralnie znajdującym się stawie pływały łabędzie a między drzewkami stały antyczne rzeźby.

Kępiński park był na tyle piękny, że stał się typowym widokiem z miasta, przedstawianym na widokówkach. Należy zauważyć, że większość widokówek przedstawia park wraz z górującymi nad nim dwoma wiatrakami.

Powyższe zdjęcie przedstawia park cztery lata po jego otwarciu. Po lewej stronie zdjęcia widać wieżę wodociągową, w centrum Górka Wiatrakowa, po prawej stronie część cmentarza katolickiego.

W centrum parku, na znacznie wcześniej istniejącym już stawie kiedyś pływały łabędzie.

Był czas w którym, staw oraz fragment parku ogrodzono i hodowano w nim jelenie.

Tak wyglądała Górka Wiatrakowa od północy, z terenu dzisiejszego Osiedla 700 -lecia. Rząd topól posadzonych wzdłuż drogi istnieje do dziś. Niektóre z domów, znajdujących się po prawej stronie górki istnieją do dziś. W tle widać

Tak wygląda współcześnie Górka Wiatrakowa. Bezpośrednio na terenie górki mieści się dziś ogródek jordanowski przedszkola nr 5. Dorysowane wiatraki, stały pewnie mniej więcej w tym miejscu. Towarzystwo Miłośników Ziemi Kępińskiej, dla uczczenia tego wyjątkowego miejsca postawiło tutaj tablicę informującą, że w tym miejscu mieściło się cmentarzysko kultury łużyckiej oraz, znacznie później dwa wiatraki.