[b]Prośba do wszystkich użytkowników[/b]: Jeżeli ktoś jest w posiadaniu informacji, które mogłyby skorygować lub uzupełnić plan - bardzo proszę o sugestie. ' />
Zobacz zdjęcie
Galerie -> RÓŻNE -> DOKUMENTY, MAPY I PUBLIKACJE -> Mapy Poprzednie Następne
Plan Kępna 1814
Kepno-socjum

Plan Kępna 1814 jest fragmentem opracowania ,,Kępno w okresie Księstwa Warszawskiego 1806-1815".
Został zaczerpnięty z części 10, która ukaże się w najbliższych dniach.
,,Faktowi istnienia w latach 1813-1814 wojskowego lazaretu zawdzięcza Kępno swoje pierwsze monograficzne opracowanie. Rosyjski lekarz jest autorem pracy ,,Topomiediczeskoje opisanije miesteczka Kempna'' wydanego w Petersburgu w 1815r, w którym analizuje on położenie Kępna pod względem topograficznym i zdrowotnym. Kopie planu pochodzącego z tego opracowania lub jego przeróbki zamieszczano w kolejnych książkach dotyczących dziejów Kępna.
Również zamieszczony w niniejszym opracowaniu plan powstał na osnowie mapki Władimirskiego z uzupełnieniami i dodatkowymi informacjami zaczerpniętymi z innych źródeł historycznych.
Oznaczono w nim budynki wykorzystane na rosyjski wojskowy lazaret w latach 1813-1814 oraz opisano inne charakterystyczne obiekty naszego miasta. Może on posłużyć do prześledzenia zmian w naszym mieście w ciągu ostatnich dwustu lat. Analizując go, zrozumiałe staje się nazewnictwo niektórych ulic, które dla dzisiejszego mieszkańca Kępna może czasami stanowić zagadkę.
Zwraca uwagę funkcjonowanie w tym czasie młyna wodnego o dwóch kołach oraz kilku wiatraków pełniących rolę młynów. W miastach prywatnych wciąż funkcjonowało regale młyńskie zobowiązujące chłopów do korzystania z młynów należących do pana feudalnego. Opłaty za przemiał stanowiły poważne źródło dochodów. Młyny były najczęściej wypuszczane w dzierżawę. Oprócz przemiału zboża na mąkę przerabiano również zboże na kaszę oraz rośliny oleiste na olej. Przecierano ponadto słód przeznaczony do produkcji piwa. W niektórych młynach obtłukiwano korę dębową z której produkowano garbniki do wyprawiania skór. Powszechną regułą było funkcjonowanie młyna przy niemal każdym dużym folwarku.
W mieście funkcjonowały dwa browary. Jeden należący do właściciela miasta znajdował w rejonie zabudowań dworskich przy dzisiejszej ulicy Staszica. W rynku funkcjonował browar miejski należący do mieszczan. Znajdował się on przypuszczalnie pod nr 43.
Wspomniana wcześniej gorzelnia należąca do właściciela miasta dzierżawiona była przez Żydów.
W karczmach obowiązywał wyszynk dworskiego alkoholu. Mieliśmy wówczas karczmę przy ulicy Staszica obok gorzelni i browaru dworskiego, karczmę ,,Łabędź'' na Przedmieściu Warszawskim, karczmę , ,,Nowy Świat'', karczmę naprzeciwko cmentaża żydowskiego, karczmy w Krążkowach i Osinach. Alkohol dworski szynkowano też zapewne w zajeździe-hotelu ,,Zur Stadt Berlin''.
Niektóre współczesne opracowania wspominają o gorzelni w rejonie przedmieścia Nowy Świat, czyli dzisiejszej ulicy Sienkiewicza. Wydaje się to jednak mało prawdopodobne wobec bezspornego istnienia gorzelni w zabudowania dworskich. Raczej przypuszczać należy, że odbywał się tam wyszynk dworskiego alkoholu ale w sensie jego sprzedaży i handlu a nie produkcji.
Zwraca też uwagę istnienie dużego dworskiego ogrodu (tzw. ogród włoski).
Na planie oznaczono również mniejszy ogród na terenie przykościelnym.
Pokazano ponadto usytuowanie starych cmentarzy. Cmentarz katolicki znajdował się w rejonie dzisiejszego amfiteatru w parku miejskim. Cmentarz przy dzisiejszej ulicy Kwiatowej należał do parfii ewangelickiej. Przy ulicy Wrocławskiej usytuowany był cmentarz Żydowski.
Warto również zwrócić uwagę na przebieg koryta rzeki Samica, która pierwotnie przepływała wzdłuż dzisiejszej ulicy Grobla. Późniejsze przekształcenie młyna wodnego na parowy który nie wymagał już spiętrzonej wody w stawie oraz prace melioracyjne związane z osuszaniem terenu i obniżeniem poziomu wód, spowodowały korektę przebiegu koryta rzeki.
W zabudowaniach Urzędu Celnego na uwagę zasługuje skład (magazyn) soli, której handel obłożony była niegdyś opłatami akcyzowymi. Kępiński magazyn należał do jednych z największych w departamencie kaliskim i stanowił źródło zaopatrzenia dla sporego obszaru. Duże partie soli sprzedawano na zasadzie przetargu, o czym informowano zainteresowanych w ,,Dziennikach Departamentu Kaliskiego''.


Prośba do wszystkich użytkowników: Jeżeli ktoś jest w posiadaniu informacji, które mogłyby skorygować lub uzupełnić plan - bardzo proszę o sugestie.


Dodane przez: slawomir wieczorek
  Ocena: ***** [10 pkt]
Data: 08/06/2012 15:31   Komentarzy: 40
Wymiary: 1003 x 784 pikseli   Liczba wyświetleń: 7937
Rozmiar pliku: 221.87kB     
      
   
Komentarze
6 #30 Dominik Makosch 03/05/2014 23:15   
Ponawiam pytanie - gdzie grzebano zmarłych Kępnian w okresie od X do XVII wieku? Zanim powstała kępińska parafia.
2 #29 Mustava 21/07/2012 22:55   
Plan podmieniony po korekcie.
476 #28 slawomir wieczorek 20/07/2012 22:08   
Komentarz Pana Rysia (a może Panrysia) dotyczący dróg wylotowych z Kępna od strony południowej jest jak najbardziej słuszny. Przez Floriankę byla droga do Grębanina i dalej do Namysłowa (Trakt Napoleoński) a przez Nowy Świat do Baranowa. Plan zostanie skorygowany.
2 #27 Mustava 11/06/2012 11:19   
Przeglądając stare mapy daje się zauważyć iż odcinek/droga od Nowego Światu aż do Krakowskiego Przedmieścia to nieomal linia prosta, dziś linia przebiegająca tym odcinkiem załamuje się na ul Warszawskiej w okolicy zbiegu z ul. Strumykową oraz ul Młyńskiej.
Tak było faktycznie czy to jeden z błędów ówczesnych autorów(a) planów?
476 #26 slawomir wieczorek 10/06/2012 12:22   
Odnośnie cmentarzy skłaniam się do koncepcji Kempena. Określenie ,,cmentarz przykościelny'' dotyczy grobów znajdujących się pod murami kościoła, co było kiedyś normą.
Drugi cmentarz to właśnie ten znznaczony na planie Wladimirskiego. Wydaje mi się, że jest on cmentarzem, który określamy dzisiaj w różny sposób: ,,cmentarz w małym parku'', ,,cmentarz na terenie amfiteatru'', ,,cmentarz na Zagaśle obok górki wiatrakowej''.
Ale to jest ten sam cmentarz katolicki.
Panierysio, w owym czasie górka wiatrakowa była w tym rejonie miasta jedynym charakterystycznym miejscem, który mógł posłużyć za punkt orientacyjny. W pewnym sensie, cmentarz na terenie małego parku też można opisać, że znajduje się na ,,Zagaśle obok górki wiatrakowej'' jeżeli jakieś opracowanie historyczne w ten sposób sytuuje cmentarz.
Może obszar zajęty przez cmentarz należał wcześniej do ,,Zagasła''?
Raczej należy przyjąć, że autor opracowania w miarę dokładnie zlokalizował położenie cmentarza i wobec istnienia tylko jednego źródła informacji przyjąłbym za podstawę materiał Władimirskiego.
Po wyznaczeniu terenu cmentarza został on pewnie ogrodzony. Nie było problemu więc, żeby go wyraźnie ująć na planie miasta.

Odnośnie traktów. Panierysio racja, trakt krakowski nie przebiegał przez Kluczbork. Jak najbardziej błędny opis. Oczywiście nie biegł on wg dzisiejszej trasy na Katowice tylko przez Opatów, Bolesławiec do Wielunia a dalej do Częstochowy. Po głowie chodzi mi myśl, że w rejonie Bolesławca odbijał on na Krzepice, ale muszę to sprawdzić. Może to była tylko odnoga z głównego traktu biegnącego z Bolesławca bezpośrednio do Wielunia.

Natomiast Trakt Brzeski nazywany jest Traktem Napoleońskim i przebiegał z Kępna przez Floriankę, Grębanin, Łękę Mroczeńską, Wesołą, Darnowiec, Rychtal itd.
Kiedyś ten Trakt przechodził bezpośrednio przez Darnowiec, obecnie droga nieco odbija od tej miejscowości. I był to główny szlak komunikacyjny do Brzegu.

Muszę jednak nadmienić, że wojska napoleońskie maszerowały i wracały z Moskwy (podobnie jak wojska rosyjskie) szeroką ławą i nie przemieszczały się dużymi kolumnami wykorzystując główne trakty. Było wręcz odwrotnie. Ze względów logistycznych (kwatery, wyżywienie) cofały się małymi oddziałami wykorzystując nawet drobne dukty, gdzie była tylko możliwość zdobycia żywności. Koncentrowały się jedynie w miejscach strategicznych gdzie planowano prowadzenie działań wojskowych.
Stąd echa pobytu żołnierzy napoleoński np. w Donaborowie, oddalonym od głównych tras komunikacyjnych.

Dziękuję za wszelkie uwagi i czekam na dalsze, które wykorzystam w poprawionej wersji planu.
6 #25 Dominik Makosch 10/06/2012 08:26   
panrysio napisał/a:
lokalizację cmentarza katolickiego określa rosyjska mapka Kępna z 1815.

jeżeli ta mapa jest jedynym źródłem to niezbyt wiele potwierdza fakt istnienia cmentarza w "małym parku".
Z dwóch zbiorników wodnych ukazanych obok cmentarza jeden najprawdopodobniej znajdował się właśnie w "małym parku" drugi w "Glinkach" - czyli w miejscu skąd najprawdopodobniej wydobywano glinę - czyli na samym środku naszego dzisiejszego parku.
Dużym zaskoczeniem był dla mnie fakt, że okolica ta (południowy zachód Kępna - patrząc od rynku) pomimo dość intensywnej od początku XX w. (szpital, dom Kokocińskich,modernistyczne wille, osiedle wybudowane przez hitlerowców) rozbudowy była stosunkowo dzika i odludna - co pokazują zdjęcia jeszcze z 50 i 60 lat wykonane przez Pana Haniszewskiego) - może więc dlatego okolica ta jest taka tajemnicza i może to dlatego Władymirski narysował ją tak niedokładnie?
panrysio napisał/a:
wizytacja kościelna z 1721 potwierdza istnienie "cmentarza z drzewami, otoczonego parkanem"

ta wypowiedź dotyczy jednak raczej cmentarza przykościelnego.
panrysio napisał/a:
Odnośnie stawów, to jeden z nich mógł istnieć naprzeciw obecnego szpitala, po drugiej stronie Sikorskiego. Jest tam wyraźne zagłębienie terenu.

Ta dziura (zabudowana dziś prawie całkowicie przez domy ale widoczna) ma zupełnie inne pochodzenie - pisał o tym u nas Lechukoko - ten teren został sprzedany przez Jego bodajże ojca a nowy właściciel zaczął wybierać z niego żwir, piasek lub glinę i zagłębienie powstało najszybciej w międzywojniu.
Sumując - hipoteza, że jeden z cmentarzy znajdował się w "małym parku" wydaje mi się bardzo interesująca ale nie dość poparta źródłami - przypominam, że oficjalnie po zaprzestaniu grzebania zmarłych na cmentarzu przykościelnym w roku 1811 cmentarz przeniesiono na cmentarz na Zagaśle.
Najdłużej istniejącym nagrobkiem pozostałym po cmentarzu przykościelnym był nagrobek księdza Grzybowskiego, który stał obok kościoła do 194o roku, z tego co wiem nie mamy jego zdjęcia na socjum? Wie ktoś coś więcej o tej sprawie?
95 #24 panrysio 10/06/2012 02:49   
Odnośnie położenia cmentarza katolickiego na początku XIX wieku, to zacytuję samego siebie (wypowiedź z 2009 roku). Chodziło wówczas o stwierdzenie, iż plan przedstawia cmentarz na Zagaśle:
"Coś tu nie gra, jeśli chodzi o położenie dawnego cmentarza katolickiego. Cmentarz na Zagaśle położony był obok Górki Wiatrakowej, natomiast ten z mapy zlokalizowany jest mniej-więcej pomiędzy obecnym szpitalem, a hotelem Kamińskiego, częściowo na terenie małego parku, częściowo nawet pod ulicą Sikorskiego. (...) lokalizację cmentarza katolickiego określa rosyjska mapka Kępna z 1815. Cmentarz na Zagaśle uruchomiono w 1811, zatem mało prawdopodobne, aby już w 1815 był tak wyraźnie zaznaczany na mapach. Jeżeli zatem wierzyć zdolnościom kartograficznym rosyjskiego wojska, w Kępnie w owych latach musiał istnieć, obok przykościelnego, jeszcze jeden katolicki cmentarz, zlokalizowany w miejscu, o którym wspomniałem. Mógł on istnieć już na początku XVIII wieku, bo wizytacja kościelna z 1721 potwierdza istnienie "cmentarza z drzewami, otoczonego parkanem".
Mapa wprawdzie roi się od nieścisłości (żle ustalona północ, złe proporcje, pomyłki w ustaleniach, dokąd prowadzą drogi), niemniej taka rzecz, jak cmentarz, który położony był o rzut beretem od kościoła, została chyba umiejscowiona w miarę dokładnie, podobnie, jak pozostałe obiekty w obrębie centrum miasta.
Odnośnie stawów, to jeden z nich mógł istnieć naprzeciw obecnego szpitala, po drugiej stronie Sikorskiego. Jest tam wyraźne zagłębienie terenu.
Oczywiście nie mam niezbitych dowodów, iż cmentarz był właśnie w małym parku. Są jedynie poszlaki, ale kolejna jest ta, na którą zwrócił uwagę Kempen, a mianowicie fakt, że teren ten przedstawiany na fotografiach z początku XX wieku wciąż pozostawał niezabudowany. Może właśnie dlatego, że wcześniej był tam cmentarz?
Co do dróg, to na podstawie mapy powiatu Ostrzeszów z 1821 można stwierdzić, iż nie istniało wówczas bezpośrednie połączenie Kępna i Baranowa (czyli obecna szosa na Katowice). Do Baranowa jeździło się obecną ulicą Sienkiewicza, a dalej przez Lisiny. Po drodze, gdzieś w okolicy dzisiejszego cmentarza ewangelickiego był Nowy Świat. Dalej jechało się na Kluczbork, a potem na Górny Śląsk. W kierunku Krakowa jeździło się raczej przez Wieluń (pamiętajmy, iż Kluczbork leżał poza granicami RP). Trakt w kierunku Namysłowa biegł przez obecne osiedle Kopa, a dalej przez Floriankę i Grębanin. Zdaje się, iż właśnie tędy posuwały się wojska Napoleona w 1813. Wynika z tego, iż nazwa ulicy/drogi Kępno - Grębanin przez Lisiny, której nadano miano traktu napoleońskiego chyba trochę mija się z prawdą. Po co armia ta miałaby iść przez bagna, jeśli miała do dyspozycji normalny gościniec?
6 #23 Dominik Makosch 09/06/2012 14:49   
nie mam teraz tej książki pod ręką ale właśnie o "Z dziejów Kępna" chyba wiem o tym ale wydaje mi się, że tam są podane źródła.
476 #22 slawomir wieczorek 09/06/2012 14:37   
Kempen, nie mam pojęcia. Zauważ jednak, że na początku XIX wieku zabudowa tego rejonu nie była jakaś oszałamiająca o nazwa musiała odnosić się do tych zabudowań, które naniesono na mapce.
Kempen w jakich źródłach jest informacja o funkcjonującej tam gorzelni? Dla mnie jest to właśnie wątpliwe, ale nie wykluczam tego. Czy oprócz ,,Dziejów Kępna'' znalazłeś jeszcze gdzieś wzmiankę na ten temat? Chodzi mi starsze wydawnictwa niż ,,Dzieje Kepna'' Kokocińskiego i Nawrota?
6 #21 Dominik Makosch 09/06/2012 14:31   
Sw - to wszystko wiem, ale gdzie dziś umiejscowiłbyś najważniejszą część Nowego Światu czy gorzelnię?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
Oceny
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
Zaloguj się lub zarejestruj, żeby móc zagłosować.

Świetne! Świetne! 100% [2 głosy]
Bardzo dobre Bardzo dobre 0% [0 głosów]
Dobre Dobre 0% [0 głosów]
Średnie Średnie 0% [0 głosów]
Słabe Słabe 0% [0 głosów]
Logowanie
Nazwa użytkownika

Hasło



Nie masz jeszcze konta?
Zarejestruj się

Nie możesz się zalogować?
Poproś o nowe hasło
Monografia Kępna z 1815

Czytaj publikację


bądź pobierz książkę
(ok. 35MB)
Do zobaczenia Efka![0]
Kalendarz

Brak wydarzeń.

Złap nas w sieci NK  FB  BL  TVN24
Ostatnio na forum
Najnowsze tematy
· Leczenie AMD
· Magnesy stolarskie?
· Części samochodowe?
· prezent dla mamy
· Czy miał ktoś proble...
· Prezent dla taty
· Kępno.Węzeł kolejowy.
· Friederike Kempner -...

Losowe tematy
· MUZYCZNA MŁODZIEŻ F...
· Akcja grób Zerboni ...
· Gmina Trzcinica.
· Namysłaki
· Marszałki
Najwyżej oceniane zdjęcie
Brak głosów w tym miesiącu
44,379,379 unikalne wizyty