Nie pamiętam gdzie, ale natrafiłem na informację, że na początku XVIII w. ludność w Kępnie i okolicy została zdziesiątkowana przez zarazę. Na cholerę zmarł (1708) również kępiński proboszcz, ks. Jan Zygmunt Berthold. Czy ktoś może potwierdzić tę informację? Czy był taki ksiądz?
Czy jakiś dokument potwierdziłby śmierć ks. Bertholda? Czy zachował się akt zgonu? Nie spodziewałem się już odpowiedzi, a tymczasem pojawiły się. Są bardzo wnikliwie. Dziękuję!!!
Dla określenia zarazy panującej w Kępnie na początku XVIII w. przytoczę mój przypis 57 z przekładu pierwszej monografii miasta Aleksandra P. Władimirskiego Opisanie topografii medycznej miasteczka Kępna 1815, Pruszcz Gdański – Poznań 2020 (http://www.kepnos...o_id=41174), s.84-85:
57. Dżuma, w Kępnie: R. 1708 i 1710 panowało tu morowe powietrze, J. Janiszewski, Powiat kępiński z mapką powiatu na podstawie różnych źródeł, Kępno 1928, s. 10 http://www.kepnos...o_id=41028; W 1710 roku dżuma objęła swym zasięgiem Kępno i okolice, przemieszczając się następnie w kierunku Śląska Opolskiego. W następnych latach zaraza pozostawała nadal groźna, występując dwu- lub trzykrotnie na danym terenie. Przykładem tego było miasto Kępno, gdzie w latach 1710–1713 zaraza wystąpiła trzykrotnie. Pojedyncze zachorowania na terenie Wielkopolski występowały włącznie aż do końca 1713 roku, po czym zaraza wygasła, Burchardt i in., Oddech śmierci – zaraza dżumy w Wielkopolsce i Poznaniu w pierwszej połowie XVIII wieku, „Nowiny lekarskie”, 2009, 78, 1, s. 80 https://docplayer...wieku.html (dostęp 2.02.2020).
Ale S. Kowalski, dz. cyt., s. 30, za W. Kokociński, J. Kurzawa, Z dziejów Kępna, s. 60, pisze nie o dżumie lecz o cholerze: 1708 r. – w Kępnie miała miejsce epidemia cholery [...] Podobna epidemia cholery miała miejsce w 1710 r. i w 1713 roku. Autorzy Z dziejów Kępna oparli swój przypis 65 na s. 211 na nie znalezionym przeze mnie źródle: L. Neugebauer Geschichte eines deutschen Bürgergeschlechts in Polen, Breslau 1844, s. 36, w przekładzie polskim pisząc jednak o zarazie = cholerze. W tym samym czasie natomiast ukazała się książka tegoż Ludwika Neugebauera (1821-1890) o tytule Geschichte des Geschlechts Neugebauer aus Ostrowine in Schlesien (Historia rodziny Neugebauer z Ostrowiny na Śląsku), Breslau 1844 (http://www.kepnos...o_id=40911), wówczas studenta medycyny i chirurgii, późniejszego profesora ginekologii i położnictwa w Warszawie https://pl.wikipe...Neugebauer. Autor w opisie wydarzeń, w których ofiarami zarazy zostali jego krewni, użył niemieckiej nazwy dżumy die Pest (łac. pestis), pisząc na s. 10:
Ponadto kępiński magistrat w pewnym swoim piśmie opisał wszystkie sposoby, jakie należy podejmować, aby zapobiec dżumie, która dwukrotnie nawiedziła miasto (1708 i 1710) w ciągu ostatnich kilku lat *).
I dlatego Jan także miał powód, by ukryć swój związek z chorymi.
*) Według wspomnianego wyżej polskiego rękopisu dżuma w Kępnie trwała cztery lata (1707-10), ale wydaje się, jak mogę wnioskować z kroniki śląskiej, która wkrótce zostanie wydana przez Jana Neugebauera, że wystąpiła najsilniej w 1708 i 1710 r. https://digital.s...4243/22/0/ (dostęp do obu linków 30.01.2020).
W oparciu o kronikę Jana Neugebauera wydarzenia opisali nauczyciel z Kępna Paul Pietsch Die Familie Neugebauer und die Pest vom Jahre 1713 [w:] „Zeitschrift der Historischen Gesellschaft für die Provinz Posen”, roczn. 10 (1895), s. 313-322 oraz J. Janiszewski, dz. cyt., s. 26 jako morowe powietrze w r. 1713.
Ks. Jan Zygmunt Berthold był rządcą rzymskokatolickiej parafii kępińskiej w latach 1707-1708 (Wacław Kokociński, Jan Kurzawa, Z dziejów Kępna, Wyd. Poznańskie 1960, s.191) http://www.kepnos...o_id=27288