www.kepnosocjum.pl - Forum dyskusyjne: Historia i informacje na temat Olszowy

Przy okazji tworzenia kroniki OSP Olszowa pokusiłem się o znalezienie informacji na temat samej miejscowości. Niestety zbyt wiele ich nie ma,ale myślę,że warto było choć tyle. A co do samej kroniki,wyszła całkiem spora i bogata w treść

O ile w samej Olszowie obecnie trudno znaleźć śladów z dawnych lat to znajduje się w różnych źródłach wiele cennych informacji.
Jedną z nich bez wątpienia jest historia wiosek z gminy Kępno opisana przez ks. Józefa Janiszewskiego w książce i wydanej jako dodatek do ,,Nowego przyjaciela Ludu” w 1928 roku o tytule ,,Powiat Kępiński z mapą powiatu na podstawie różnych źródeł”. Można na podstawie tego źródła dowiedzieć się następujących informacji z przeszłości. W dawniejszych dokumentach Olszowa wymieniana także jako Olschowa, Olszowo, wieś kościelna. Nadaną była w 1360 roku w dożywocie Stefanowi Gromassy, kanonikowi poznańskiemu przez Przecława biskupa wrocławskiego. Miał on zagospodarować znajdujące się wokoło Kępna wsie, gdyż znajdowały się one ruinie gospodarczej wynikającej prawdopodobnie z ciągłych zatargów pogranicznych. Zasięg przekazanych wsi musiał być spory ,gdyż wśród przekazanych znajdowały się min. Doruchów, Trzcinica, Siemianice. Osada dawała dziesięcinę biskupowi wrocławskiemu. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja jest dość stary. Erekcja Jana Szyszkowskiego, sędziego ziemskiego kaliskiego nosi datę 11 lipca 1659 r.
Do r. 1819 tworzyła sama Olszowa parafię. Wskutek rozgraniczenia W. Ks. Poznańskiego i Królestwa Kongresowego oderwano od parafji wieruszowskiej: Kuźnicę-Skakawę, Mirków, Nową Wieś (Teklinów), Podzamcze i Świbę i wcielono je w r. 1821 do parafii Olszowskiej. W tym składzie parafia przetrwała z górą sto lat, aż w r. 1922 utworzono z odłączonych od parafii Olszowskiej wsi: Podzamcze, Mirków, Kuźnica Skakawska i Nowa Wieś (Teklinów) i Nawrotów osobną parafię z kościołem św. Rocha w Podzamczu.
W latach 20-30 XIX wieku do parafji Olszowskiej należały Olszowa, Olszowa Podgórna, Olszowa Podmiejska, Świba i Świbica liczące razem 1500 dusz. Kościół w Olszowie mimo szczupłych rozmiarów należy do niewielu kościołów drewnianych budowanych w formie krzyża. Naokoło kościoła rozkładały swe konary stare lipy i wiązy, z których jeden naprzeciw głównej bramy kościoła liczący kilkaset lat należy do najpiękniejszych drzew w powiecie kępińskim a może na kresach południowych Wielkopolski w ogóle. Obecnie należy do parafji Olszowskiej Olszowa, Olszowa Podgórna, Olszowa Podmiejska, Świba i Świbica liczące razem 1500 dusz. Kościół w Olszowie mimo szczupłych rozmiarów należał wówczas do niewielu kościołów drewnianych budowanych w formie krzyża. Naokoło kościoła rozkładają swe konary stare lipy i wiązy, z których jeden naprzeciw głównej bramy kościoła liczący kilkaset lat należy do najpiękniejszych drzew w powiecie kępińskim a może na kresach południowych Wielkopolski w ogóle. Włości Olszowy przechodziły kolejno w różne ręce. Pierwotnie po Olszowskich, po których niema żadnych pamiątek, dzierżyli je, jak wynika z fundacji i pomników nagrobnych, Osińscy, Siewierscy i Chrzanowscy.
W Olszowie przy linii demarkacyjnej stał "grenzschutz" od 17 lutego 1919 r. Ustawione w Olszowie armaty przy dworze i młynie, ostrzeliwały nieraz polskie pozycje w Myjomicach. W potyczkach padł żołnierz Polak, którego pochowano w Olszowie, po roku wzięto ciało jego do rodzinnego miasta Ostrzeszowa i złożono w wspólnym grobowcu powstańców.
21 czerwca 1919 r. o 12 w nocy internowali Niemcy właściciela dóbr p. Witolda Daszkiewicza i kierownika szkoły p. Wybieralskiego i wywieźli ich jako zakładników, razem z 17-oma innymi jeszcze, do Neuhammer za Żeganiem, skąd powrócili dopiero 7 sierpnia 1919 r. Na cmentarzu obok kościoła jest dawny grobowiec, gdzie pochowany jest właściciel Olszowy, Józef Chrzanowski, oficer wojsk polskich, ułan z pułku "dzieci warszawskich". W okresie międzywojennym istniały w Olszowie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Towarzystwo Młodych Polek, Młodzieży Męskiej, Robotników Katolickich i Kółko rolnicze.
Z kolei w innych źródłach można znaleźć informacje na temat samej nazwy miejscowości, która pochodzi prawdopodobnie od olszowych zarośli na mokradłach. W innych jednak źródłach można się spotkać z tezą o pochodzeniu nazwy miejscowości od nazwiska Olszowskich, którzy byli niegdyś właścicielami tych terenów. Trudno jednoznacznie stwierdzić, która z tych wersji jest prawdziwa. Dzięki pracy dyplomowej Pani Grażyny Dyla na temat historii parafii p.w św. Jadwigi w Olszowie można prześledzić dokładniej dzieje miejscowej parafii , które mniej więcej pokrywają się ze wspomnianym wcześniej i spisanym przez księdza Janiszewskiego artykułem. Do roku 1819 Olszowa była parafią jednowioskową. Powstała pod wezwaniem św. Mikołaja w XIII wieku, prawdopodobnie po roku 1267. W XVII wieku przemianowano ją na parafię pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej, data erekcji to 11 lipca 1659 roku. Dokonał ją wspomniany już wcześniej sędzia kaliski Jan Szyszkowski. Parafię przemianowano , albo w czasie konsekracji kościoła w 1623 roku przez sufragana wrocławskiego ks.bp. Marcina Kolsdorffa , albo w czasie erekcji z 1659 roku. Wybierając za patronkę św. Jadwigę Śląska chciano prawdopodobnie uczcić św. Jadwigę jako patronkę ziemi wrocławskiej. Można się też skłonić ku kolejnej tezie, że Jan Szyszkowski chciał uczcić w ten sposób własną żonę – Jadwigę Szyszkowską z Zarembów. Podczas przeprowadzanej w latach 1651-1652 wizytacji tych terenów wizytator odkrył piękny kościółek , jednak nie było tu obecnego na stałe proboszcza. Nabożeństwa odprawiali franciszkanie bosi dojeżdżający z Ostrzeszowa.
Co do nazwiska pierwszego proboszcza w Olszowie wiadomo, że w roku 1670 był nim ksiądz Jakub Kaliszkowicz. Nie wiadomo jednak, czy już wcześniej nie działał tutaj inny proboszcz. Były jednak później z pewnością takie lata, że nie było tutaj proboszcza. Okres reformacji przyniósł wiele zawirowań również w naszym kraju. Nie wiadomo jednak czy miejscowa parafia znalazła się w rękach innowierców. W okresie reformacji Olszowa należała do parafii w Baranowie. Tam też składano meszne ( w dawnej Polsce nazwa podatku przysługującego parafii za odprawianie mszy w kościele. O prawo pobierania od wiernych mesznego parafie toczyły spory przed sądami, niekiedy sprzeciwiając się administracyjnym decyzjom biskupów.. Pojęcie to zachowało się m.in. w przysłowiu Bogu wola, chłopu rola, panu czynsz, a księdzu meszne. W niektórych okolicach opłata ta nosiła nazwę mszałki, a jeśli msze odprawiane były za dusze zmarłych – duchny). Również w Baranowie olszowianie przyjmowali sakramenty św. chrzty, śluby. W 1821 lub 1834 roku włączono do parafii Olszowskiej Świbę z kościołem p.w św. Katarzyny odłączoną również od Wieruszowa. Obecnie Świba stanowi osobną parafię od kilku już lat.
W ciągu wieków często zmieniali się właściciele majątku ziemskiego. W kolejnych latach byli nimi: w XIV wieku komes Stogniew z rodu Olszów, w 1404 roku Maćko Jeleń Olszewski, w 1439 roku Marcin Jeleń z Olszowy, w 1473 roku Jan Czarnecki, w 1493 roku Adam z Olszowy, w 1684 roku Marcin z Olszowy, w 1797 roku Jędrzej Siewierski, w 1848 roku Józef Chrzanowski, w II połowie XIX wieku Józef Daszkiewicz, w latach 1912-1945 Witold Daszkiewicz, podczas II wojny światowej Niemiec-Baltendeutscher.
Patronat parafii Olszowskiej przysługiwał właścicielom Olszowy min. Prusom Olszowskim. Niestety nie ma dziś żadnych pamiątek po nich, tym większa szkoda, gdyż ród Olszowskich wg. informacji wyszukanych za pomocą internetu był bardzo znaczny i wsławił się min. wieloma nadaniami kościelnymi.
Po Olszowskich właścicielami byli Osińscy, Siewierscy i Chrzanowscy. Po nich patronat przejęli Daszkiewicze, którzy okazali się ostatnimi właścicielami ziemskimi na naszym terenie przed i w czasie II wojny światowej. W okresie międzywojennym lub nawet wcześniej patronat był kolektywny i spoczywał na Daszkiewiczach, Petzoldach i Wąsikach, którzy byli właścicielami majątków : Olszowa, Olszowa Podgórna, Olszowa Podmiejska.
Z kolei kolejny z zapisów z księgi parafialnej wskazuje na interesujący fakt. Otóż jeden z dzwonów zaginionych w czasie II wojny światowej nosił datę 1619 rok, czyli pochodził z wcześniejszych niż 1623 rok , gdy odbyła się konsekracja kościoła. Parafię uposażył Jan Szyszkowski w 1655 roku. Posiadała ona 2 łany kmiece roli z łąkami, ogrodami, sadami i sadzawkami, w meszne od włościan oraz 50 zł tytułem dziesięciny folwarcznej. Poprzednio podkomorzy wieluński Mikołaj Szyszkowski wystawił nową okazałą świątynię z dwiema kaplicami konsekrowaną w 1623 roku. Nie przywrócił on jednak dawnej dotacji plebanii, nabożeństwa odprawiali wspomniani już zakonnicy.
Drewniany kościół powstał prawdopodobnie miejscu starego w 1749 roku w kształcie krzyża. Przetrwał on do 1981 r. W 1870 roku wybudowano przy kościele murowaną zakrystię, którą dla lepszego wyglądu obito deskami. Mniej więcej w tym czasie spłonęła miejscowa plebania, a wraz z nią księgi parafialne z lat poprzednich. Przez co trudno o jakiekolwiek informacje z tego okresu. Okres wojny spowodował, że tak jak wiele kościołów również i ten w Olszowie był zamknięty. Uległ on w tym czasie pewnym zniszczeniom. W momencie przejęcia parafii przez ks. Feliksa Włodarczyka podjęto pewne prace mające na celu przywrócenie jego funkcjonalności. I tak wymieniono instalację elektryczną, wymieniono gonty na dachu oraz założono nowe opłotowanie Kolejnego kapitalnego remontu podjął się ks. proboszcz Zbigniew Woźniak. Prace wykonywali górale pod kierownictwem Jana Migela z Bańskiej Dolnej. W latach 1982 – 1985 dokonano przebudowy całego kościoła, a także wykonano szereg prac wokół niego.
Obecnie proboszczem w Olszowskiej parafii jest ksiądz Kazimierz Sobasik, który objął parafię z dniem 1 września 1986 roku. Urzędowanie w parafii rozpoczął z dniem 6 września, by już następnego dnia udać z pieszą pielgrzymką do Mikorzyna na uroczystości odpustowe ku czci św. Idziego. Tak jak poprzedni proboszcz podjął się szeregu prac w parafii min. powstała kaplica cmentarna na miejscowym cmentarzu oraz dzwonnica przy kościele parafialnym, która została uroczyście poświęcona w dniu 17 listopada 2013 roku przez biskupa Edwarda Janiaka.